Bij macro objectieven is de scherpte diepte erg klein. Een paar doorns en bessen zijn scherp, de rest is in vaagheid gehuld.

Van heel dichtbij ziet de tonguitstekende kleine vos er nog fascinerender uit. De schuine vleugellijn maakt het beeld speelser.

Voor deze zweefvlieg kan het niet op. Bloemen en insecten zijn een geliefd onderwerp in de macro en close upfotografie.

Bij 'focus stacking' wordt een beeld opgebouwd uit laagjes met weinig scherptediepte. Het resultaat is scherp van voor tot achter.

Spiegelreflex camera: ideeën voor goede foto's

Bloemetjes en bijtjes

De nieuwe fotowedstrijd is een feit. De inzendingen voor het deelthema ”Verwondering - in het klein” druppelen binnen. Veel deelnemers leggen het thema uit als het kieken van kleine voorwerpen en kiezen voor platen van insecten en bloemen. Dichtbijopnamen van kleine wondertjes in de natuur liggen in bijna elke tuin voor het oprapen. Een goede plaat vereist echter wel enige oefening. Zeker met een spiegelreflex ligt onscherpte overal op de loer.

Fotomodellen

Een voorbijvliegende libel of koninginnenpage oogst vaak verwondering. Vliegen, muggen en spinnen zien de meeste mensen echter bij voorkeur platgeslagen of aan de elektrische vliegenmepper. Terwijl verschillende spin- en vliegsoorten van dichtbij minstens even mooi zijn als een libel. Voor planten geldt hetzelfde; kleine, onopvallende bloemetjes en plukjes mos zijn een kunstwerk van kroonblaadjes en zaaddoosjes. Hoewel een macrofoto zeker niet over de natuur hoeft te gaan is het wel een prachtige bron van fotomodelletjes.

Insecten fotograferen

Wie voor de insecten gaat, kan het beste ’s ochtends beginnen. De beestjes zijn dan nog maar net ’opgewarmd’. Hoe warmer de zon, hoe beweeglijker ze worden. Let wel op het licht; in schaduwgedeelten is dat vaak wat blauw. Stel eventueel de witbalans in op stand ”bewolkt” of ”schaduw”. Een close-up van een bloem krijgt extra allure met een paar regendruppels erop. En net na een buitje zijn de kleuren prachtig verzadigd.

Vergrotingsmaatstaf

De macropurist noemt een foto pas macro als hij ”een-op-een” is. Deze vergrotingmaatstaf geeft aan dat het objectief voorwerpen op ware grootte op de beeldsensor projecteert. Een digitale camera met een beeldchip in het formaat van een dia registreert een waterjuffer dus vrijwel beeldvullend. Is een vergroting minder heftig -bijvoorbeeld 1:2- dan spreekt het macrogilde van close-upfotografie. Tien keer groter (10:1) dan ware grootte valt onder de noemer ”microfotografie”.

Macro fotografie

Tien jaar geleden zou een consumentenwedstrijd voor dichtbijfoto’s niet veel inzendingen hebben opgeleverd. Een enkele hobbyist waagde zich eraan, maar het gros belichtte het filmrolletje met andere zaken. Sinds het digitale tijdperk is fotografie in zwang. Het is niet alleen leuker gemaakt, maar ook makkelijker. Compactcamera’s zijn vaak voorzien van een close-upstand, aangeduid met een bloemetje. Hiermee zijn effecten te bereiken die de traditionele macromeester versteld doen staan.

Scherptediepte

Door de kleine beeldchip is de scherptediepte enorm en scherpstellen lukt soms al op een centimeter van de frontlens. Veel standaardzooms voor op de spiegelreflex beschikken ook over een macrostand, wat meer vergroting (tot 1:2) oplevert. De kortste afstand tot het plantje of beestje is echter minimaal 25 centimeter.

Leesbril

Om een objectief meer macromogelijkheden te geven zijn er hulpstukken te koop. Een voorzetlens is de leesbril voor het fototoestel. Schroef het glaswerkje op het objectief en de vergroting neemt zienderogen toe. Sommige fabrikanten leveren ze ook voor compactcamera’s. Om het beeld dat door het objectief valt ”groter” op de beeldchip te laten vallen, zou het lenzenstelsel eigenlijk verder van de sensor moeten zitten. Een tussenring zorgt hiervoor; het is een stukje buis dat tussen de camerabehuizing en het objectief wordt geplaatst. Om de scherpstelling en belichting niet te hinderen zijn deze stukjes pijp echter nog redelijk geavanceerd. Ze gaan dan ook niet voor minder dan 65 euro over de toonbank.

Macro objectief

Het summum is een speciaal macro-objectief, vaak met vast brandpunt, bijvoorbeeld 90 millimeter of 150 millimeter. Hoe langer deze afstand, hoe verder de fotograaf van het onderwerp weg kan staan. Een groot voordeel bij het portretteren van beweeglijke insecten. Nadeel is dat verhoudingsgewijs een langere sluitertijd nodig is om een scherpe plaat te maken. Een statief is daarom eigenlijk onontbeerlijk. Stel in ieder geval altijd scherp op het belangrijkste deel van het onderwerp; het hart van een bloem of de kop van een insect.

Bijlichten

Compactcamera’s staan wat scherptediepte betreft gelijk op voorsprong. Om het scherp afgebeelde gebied bij een spiegelreflexcamera -vaak niet meer dan een krappe centimeter- wat groter te maken is een kleiner diafragma van bijvoorbeeld f/16 nodig. Maar dit vraagt weer een lange sluitertijd, waardoor er kans is op bewegingsonscherpte.