Fotografie speelt de hoofdrol, maar WIT toont ook werk van modeontwerpers, beeldend kunstenaars, dichters en architecten.

Het voormalig hoofdkantoor van de Holland-Amerika Lijn wordt geflankeerd door moderne kantoortorens.

Een prachtige serie portretten van Lidewij Edelkoort toont hoe wit in verschillende levensfases aanwezig is.

Het Nederlands Fotomuseum ligt op de Kop van Zuid, onder de rook van de Erasmusbrug

In de kelder van het Nederlands Fotomuseum bevindt zich De Donkere Kamer, een tentoonstelling over de geschiedenis van de fotografie.

Fotomuseum expositie

Streelhonger naar wit

Geen kleur maakt zoveel los als wit. Kleur van bruidsjurken, maar ook van doktersjassen. Wit intrigeert.

Daarom houdt het Nederlands Fotomuseum een tentoonstelling, ter ere van wit. De kleur wit wordt in allerlei variaties en verschijningsvormen voor het voetlicht gebracht.

Is wit een kleur?

Is wit eigenlijk wel een kleur? De kleuter met een vers vel tekenpapier vindt waarschijnlijk van niet. Een schetsblok is wit omdat er nog niet op gekleurd is. En in het pak stiften schittert wit door afwezigheid. Isaac Newton ontdekte dat wit zonlicht juist uit meerdere kleuren bestaat. Toen hij een prisma voor het raam hield, viel het zonlicht uiteen in alle tinten van de regenboog. Natuurkundigen vinden wit daarom een optelkleur. Het menselijk oog heeft verschillende types kegeltjes om kleur te onderscheiden. Wit licht prikkelt ze allemaal evenveel. Het oog filtert geen kleurinformatie weg en dat geeft wit iets puurs en eerlijks.

Zwart en wit

In het kader van een meerjarenprogramma "ZWART/WIT" legt het Nederlands Fotomuseum tot begin 2014 de nadruk op wit. Want wit is veelzijdig. Het bekendste huis van Amerika is wit. Een soldaat met goede bedoelingen richting de tegenpartij hijst de witte vlag. Bij de verkiezing van een nieuwe paus wacht de wereld op witte rook. In het dagelijks leven wijst witte belijning op het asfalt letterlijk de weg. "Met WIT toont het museum de relatie tussen fotografie en actuele, maatschappelijke thema's, maar ook de relatie tussen fotografie en andere kunstvormen", aldus Anne van der Zwaag. Volgens de curator vervagen de grenzen tussen verschillende kunstuitingen.

Daarom is er in Rotterdam niet alleen plaats voor foto’s, maar ook voor mode, architectuur en filmbeelden. Zo kan het gebeuren dat er werk van interieurontwerper Jan des Bouvrie te zien is in een fotomuseum. Des Bouvrie is de meubelheld van WIT. Hij zorgde ervoor "dat donkere eikenhout verdween uit de interieurs en introduceerde wit als basiskleur", aldus de organisatoren. Beeldend kunstenares Claudy Jongstra kleedt de tentoonstelling aan met wol en allerhande stof. Proza van Ingmar Heytze en Ellen Deckwitz verbindt de verschillende ruimtes met elkaar.

Soorten wit

Wie een muur wil witten, ontdekt in de bouwmarkt dat er wit en wit is. Room, melk, krijt, lelie; het schap met latex biedt een keur aan verschillende tinten wit. Deense kunstenaar Olafur Eliasson benadrukt de veelzijdigheid van wit met een kleurcirkel die enkel witte tinten bevat. Wit speelt ons leven lang een rol. In een prachtige serie platen combineert trendvoorspeller Lidewij Edelkoort verschillende levensstadia met de kleur wit.

De galerij begint met mollige peuterbeentjes onder een forsbemeten pamperbroek. Het contrasteert met een uitsnede van een ouder lichaam, gehuld in een incontinentieluier. Verderop een man met een weelderige haardos, waarin wit aan de winnende hand is. Een groep pubers lijkt niet erg warm te lopen voor het werk van Edelkoort. "Schrijf eens op wat deze foto's met wit te maken hebben", spoort hun begeleider aan. "Ja duh", mompelt een jongen, "ze zíjn gewoon allemaal wit".

Filmpje

Naast rechttoe-rechtaan fotografie biedt WIT ook minder conventionele elementen. Zo draait er een filmpje van een man die plat over de grond kruipt. Daarbij duwt hij een geopend blik verf voor zich uit. Het resultaat: een brede, witte streep en een geruïneerd tenue. Verderop een video van een stilleven van groente in een aquarium gevuld met melk. Wanneer de bak leegloopt, komen rettich, witlof en spitskool tevoorschijn.

De leeggeschonken melkpakken staan in gelid voor de monitor die de film vertoont. Een handjevol rijst fotograferen lijkt niet bijster ingewikkeld. Op zoek naar een originele presentatie besloot fotografe Ola Lanko de rijstkorrels echter apart te kieken. Het monnikenwerk resulteert in een serie van 5460 foto's. Slechts een deel ervan is opgehangen, maar het vult alsnog een complete wand met rijstportretjes.

Witte dieren

Paarden, lepelaars, een netjes zittende ijsbeer en een kudde schapen; onder de noemer wit hangen ze gebroederlijk naast elkaar. In de natuur heeft wit vaak iets majestueus. Prinsen rijden een wit ros en bij kastelen lopen witte pauwen. Maar het ultieme wit toont de natuur toch wel in een verse sneeuwdeken. "Zo wit dat je handen jeuken van streelhonger", aldus het bijschrift. Wit intrigeert en inspireert, zowel in de natuur als in de stadsjungle. De tentoonstelling daagt de hobbyfotograaf uit op zoek te gaan naar het wonderlijke, witte element in de wereld om ons heen.

Tentoonstelling wit

Tentoonstelling "WIT" is tot 5 januari 2014 te bekijken in het Nederlands Fotomuseum, Wilhelminakade 332 te Rotterdam. De toegang bedraagt 9 euro voor volwassenen, met korting (student, CJP) 4,50 euro en is gratis voor kinderen t/m 12 jaar.

De Donkere Kamer

Het Nederlands Fotomuseum huist in Las Palmas, het voormalig werkplaatsgebouw van de Holland-Amerika Lijn. Samen met het vroegere hoofdkantoor van de rederij ligt het pand op de - voor architectuurfotografen – fotogenieke, Rotterdamse wijk "Kop van Zuid". De kelder van het museum herbergt de vaste tentoonstelling "De Donkere Kamer". Verpakt als echte doka, vertelt de ruimte het verhaal van 185 jaar fotografische geschiedenis.

Leg een plaat "fotopapier" in een ontwikkelbak en beamers projecteren er filmverhalen uit de vaderlandse fotogeschiedenis op. Het fotomuseum - vroeger Nederlands Fotoarchief - kan daarbij putten uit een schat aan negatieven, dia’s en foto’s van Nederlandse fotografen. Een enorme tijdlijn neemt de complete achterwand van de doka in beslag. Direct valt de korte staat van dienst van digitale fotografie op. Het beslaat slechts een meter van de hele tijdbalk. De presentatie van Photoshop 1.0 markeert het begin in 1990. Twintig jaar later eindigt de tijdlijn bij de presentatie van de eerste iPad.

Tekst en foto's: Wessel van Binsbergen