Algemeen
fotografie cursus toetsten

Wat eerst
Fotografie cursus
Basiscursus
Belichting
Compositie
Stilleven
Natuur landschap
Digitale camera instellen
Afdrukken foto's
Foto opslag
Fotoshoot kinderen
Portretfoto fotoshoot
Vacatures / vacaturebank
Digitale foto's

Materiaal
Wie gaat er betalen voor een kapotte camera?

Techniek
Hoe sla je verstandig foto's op als fotograaf?

Foto producten
Wereldkaart bestellen

Foto tips
Fotoshoot tips
Portretten fotograferen
Fotowedstrijd 10 tips
Baby foto tips
Beeldvullend - uitsnede
Dierentuin tips
Groepsfoto familieportret
Foto bestellen
Scherpe foto's
Fotoalbum maken
Kleurrijke foto's
fotoshoot must have accesoires
Fotocollage tips
Nachtfotografie
Portretfotografie tips
Sneeuw foto tips
Tegenlicht tips
Vakantiefoto tips
Detailfoto
Foto vanuit vliegtuig
Witbalans
Zwart wit fotografie

Fotografie artikelen
fotografie nieuwste trends en technieken
Foto's van huis maken

Opleidingen
Opleiding fotograaf
Fotovakschool
1. Basisopleiding
2. MBO+studiefinanciering
3. MBO deeltijd
4. HBO Fotografie
Kunstacademie
Fotoacademie
Opleidingen fotografie
De Creatieve School
Seminar fotografie

Verder kijken
Beginnende fotografie compositie
Diafragma en sluitertijd quiz
ebook cursus- fotografie
Essentiële fotografie kennistest! Trivia-quiz
Fotografie MCAS Quiz
fotografiequiz camera instellingen
Fotografiequiz camerabediening en belichting
Fotografiequiz: camerabediening en belichting
Links over fotografie
Toets je kennis
Vragen over fotografiequiz

Contact
Link aanvragen
Artikel schrijven
Colofon
Contact
Cookies
Copyright

Een grijskaartje meefotograferen en de witbalans hierop aanpassen, zorgt voor natuurgetrouwe kleuren.


Zonder hulpmiddelen is het lastig om het kleurenpalet van een foto in de bergen op orde te krijgen. Het resultaat is vaak te blauw of te groen.

De witbalanslensdop en grijskaart zijn goedkope maar doeltreffende hulpmiddelen om tot correcte kleurweergave te komen.

Indrukwekkende herfstkleuren laten zich soms lastig overbrengen naar een foto. Handmatige witbalans biedt soelaas.

Witbalans bij foto's

Een kind kan de kleurenwas doen

Rozen zijn rood, viooltjes zijn blauw. Een klassiek begin voor liefdesgedichtjes. De gevoelloze fotocamera is beduidend minder kleurvast.

Kleuren

Kinderen slijpen de rode en blauwe kleurpotloden het vaakst. Een milieubewust bedrijf kiest een groen logo. Ouders schilderen de kamer voor hun dochtertje roze. Kleur speelt een grote rol in het dagelijks leven. Kleuren roepen emotie op en beïnvloeden onbewust ons gevoel.
 

Fotografie en kleur

Fotografie registreert de kleurrijke wereld om ons heen. Een goede plaat brengt de sfeer over die de fotograaf bij de opname ervoer. Kleurgebruik speelt daarbij een belangrijke rol. Bij een romantische zonsondergang hoort een dromerige, gele foto. Toch is het resultaat vaak koeler en fletser dan de fotograaf het zich herinnert. De gebronsde vakantieganger lijkt op een strandplaat in volle zon eerder bleek dan bruin. Een kiek van bomen in herfsttooi onder een strakblauwe hemel oogt soms meer groen dan geel. In een fotografie cursus leer je dit goed te beheersen.

Juiste kleur

Het correct overbrengen van kleur blijkt geregeld geen sinecure. Aan de objecten zelf ligt het niet: een roos bloeit rood, of het nou bewolkt is of zonnig. Een vel kopieerpapier is 's nachts net zo wit als overdag. Maar de kleur van het licht dat erop valt, verandert wel. Bij zonsopgang en -ondergang is het licht zacht en geel. Naarmate de dag vordert, wordt het licht koeler en harder. Bij het krieken van de dageraad heeft het zonlicht ongeveer dezelfde kleur als dat van het klassieke peertje. Samen met spaarlamplicht levert het een bijna oranje plaat op. Een TL-balk geeft de foto juist een groenzweem. Een vel papier lijkt opeens meer groen dan wit.

Kleurcorrectie: witbalans

Het menselijke oog is – tot op zekere hoogte - wars van dit soort kleurafwijkingen. Wie kopieerpapier kent als spierwit neemt het als zodanig waar, ook bij TL-verlichting. Het fototoestel mist de menselijke levenswijsheid en past een truc toe: de witbalans. Deze functie corrigeert de invloed van gekleurde lichtbronnen. Elke digitale camera heeft dit stuk gereedschap aan boord. Direct na de opname past het toestel de waargenomen kleuren aan en brengt de plaat zo gevoelsmatig weer in balans.

Automatische witbalans

Verreweg de meeste camera's doen dit naar eigen inzicht. Affabriek staan de toestellen op automatische witbalans en bij 95% verandert dat nooit. In veel gevallen levert de automaat ook prima prestaties. De apparaatjes gaan steeds vernuftiger te werk; ze herkennen de flikkeringen van TL-buizen en zoeken in een ingebouwde database naar vergelijkbare lichtsituaties.

Witbalans instellen

Toch slaat de techniek de plank nog geregeld mis. Veel camera's bieden daarom de mogelijkheid de witbalans te vergrendelen in een voorkeursstand. Maar voor de kleurfijnproever biedt dit zelden soelaas. De stand "kunstlicht" maakt kiekjes binnenshuis vaak wel erg wit. En de stand “bewolkt” maakt een bosrand onder een dichtgetrokken wolkendek behoorlijk geelbruin.

IJkpunt voor witbalans

Voor de ultieme controle over kleur zoekt de gewiekste hobbyist de toevlucht bij de handmatige witbalans. Hierbij vertelt de fotograaf aan de camera wat echt wit is. Deze gebruikt dit ijkpunt om de platen navenant te corrigeren. De precieze werkwijze verschilt per toestel. Het ene apparaat vraagt enkel om de lens te richten op een wit of grijs object. Bij het andere dient de fotograaf een reeds geknipte plaat te selecteren. De handleiding van de camera geeft uitsluitsel.

Witbalanskaarten

Deze methode stelt hoge eisen aan het witte referentieobject. Professionals stoppen daarom graag een setje witbalanskaarten in de fototas. Meestal bestaat zo'n pakketje uit een wit, grijs en zwart exemplaar. Foto Konijnenberg verkoopt voor nog geen 8 euro een set kaartjes in creditcardformaat. Ondanks de term "witbalans" is het neutraalgrijze kaartje veilger in gebruik dan het witte. Overbelichte delen in een foto zien er namelijk uit als wit, ook al zijn ze dat in werkelijkheid niet. Dit kan een foute kleurcorrectie opleveren.

Instellen kost tijd

Het streven naar perfect gekleurde foto's komt wel tegen een prijs. Elke verandering in lichtbron vereist een nieuwe witbalans. Buitenshuis kent deze methode dus zijn beperkingen: een wolkje voor de zon en de kleuren verschuiven van geel naar blauw. Tevens is het instellen van de witbalans op de camera een forse, extra handeling.

Fotobewerking

De gevorderde hobbyist die zijn foto's afmaakt op de computer kan een deel van het werk hierheen overhevelen. Maak van een serie platen onder een bepaalde lichtbron eerst een kiek van de grijskaart. Met een pipetje van het curve- of niveaubeheer (of witbalansgereedschap) vertelt de fotograaf de fotobewerkingssoftware vervolgens wat grijs is. Pas de correctie die hieruit voorvloeit vervolgens op de hele serie toe.

Witbalanslensdop

Sommige fotografen gaan niet op pad zonder een pakje Tempo of Kleenex bij zich te steken. Niet om de neus in te legen, maar om over het objectief te trekken. Hierdoor ontstaat een licht, diffuus beeld, ideaal om de witbalans handmatig mee in te stellen. De witbalanslensdop werkt volgens hetzelfde principe. De dop lijkt op een regulier lenskapje, maar dan met een stukje lichtdoorlatend plastic. Het recept is eenvoudig: zet de kap op de lens en richt de camera op de aanwezige lichtbron. De lensdoppen zijn verkrijgbaar in de meestvoorkomende objectiefmaten en gaan al voor een tientje over de toonbank

Tekst en foto's: Wessel van Binsbergen

Meer over dit onderwerp

W witbalans -> webcam
Warme kleuren, Webcam Witbalans Witpunt

Sneeuw foto tips
Sneeuw fotograferen: tips winterlandschap foto's

HDR fotografie
HDR software - foto's combineren met Adobe Photoshop

Herfst foto tips
Herfst kleuren biedt fotogenieke kansen - Herfstfoto tips

Dynamische compositie
Dynamische compositie van een foto: standpunt en voorgrond

Macrofotografie - spiegelreflex
Spiegelreflex camera: fotowedstrijd tips

Kleur en kleurgebruik
Kleur en kleurgebruik bij natuurfotografie

Kleur en kleurenleer
Kleur en kleurenleer: hoe zit het precies met kleuren?

Kleurrijke foto's
Kleuren - tips voor kleur bij foto's

Fotomuseum en wit
Wit - expositie in het Nederlands Fotomuseum

Witbalans
Witbalans - wat is witbalans?

Kleurtemperatuur
Kleurtemperatuur in Picasa aanpassen