Heikikker komt boven water


Lichtgroene sabelsprinkhaan

Onderwaterfoto bermpje

Dubbelloofvaren

 

Flitsen

Flitsen is een van de moeilijkste onderdelen van natuurfotografie. Het is niet alleen technisch ingewikkeld, ook esthetisch kan er heel wat mislopen.

Daarom gebruiken weinig natuurfotografen graag een flits. De opnames zijn vlak en hard en het licht lijkt zeer onnatuurlijk. Bovendien weigeren sommigen een flits te gebruiken omdat zij vinden dat er enkel mag gebruik gemaak worden van natuurlijk licht.

Voor mij zijn alle manieren om een goede foto te bekomen goed, als ze tenminste niet teveel verstoren. Ook een flits kan, mits goed gebruikt daartoe bijdragen. Wat creëert nu die typische harde flitssfeer? Wel, natuurlijk licht komt om te beginnen van overal.

Meestal is er een hoofdrichting (waar de zon staat bijvoorbeeld), maar veel licht komt ook van verstrooiing in de atmosfeer of weerkaatsing tegen voorwerpen in de omgeving of tegen wolken. Schaduwen worden zo zachter en de verlichting is egaler.

Flitsen in de natuurfotografie  Flitsen in de natuurfotografie

Flitslicht komt echter van één punt, meestal van vlak boven de camera. Er ontstaan smalle gitzwarte schaduwen en het onderwerp laat weinig diepte zien. Een beeld is immers een tweedimensionale voorstelling van een driedimensionale werkelijkheid. Zonder (mooie) schaduwen hebben we geen pseudo-dieptebeeld. (Bemerk het verschil in mijn foto- en tekenkunst) Bovendien zal het onderwerp steeds wat dichter staan dan de achtergrond. Deze laatste ontvangt minder licht en zal steeds wat donkerder tot zelfs pikzwart zijn ten opzicht van het onderwerp of zelfs de voorgrond (die sterk overbelicht kan worden). De contrastverschillen zijn dus te groot. Een derde probleem ten slotte is het rode-ogen effect. Als ons onderwerp een mens of een ander dier is dat recht in de lens kijkt zullen de pupillen allerlei vreemde kleuren tonen. Het zal je echter verheugen te vernemen dat die allemaal kunnen worden opgelost, sommige gemakkelijk, andere moeilijker, maar het kan.

Flits los van de camera

Een eerste stap in de goede richting is een kabel die toelaat je flits los van de camera te gebruiken. Ouwe flitsers gebruiken simpele kabeltjes van een € of 3, moderne flitsen hebben kabeltjes nodig van een € of 100. Maar het effect is al de moeite waard. Omdat het licht vanuit een andere hoek komt valt het rode-ogen effect weg. Bovendien is de gevormde schaduw wat breder in plaats van dat smalle pikzwarte lijntje rond je onderwerp.

Twee flitsers

Als je het licht kan verdelen over twee flitsers wordt het nog beter. De schaduw van de ene flits wordt wat verzacht door de tweede en omgekeerd. Bekijk opstelling hiernaast eens. De foto hieronder van een mier die een bladluis melkt is zo gemaakt. Natuurlijk kan niet iedereen drie flitsers van € 450 het stuk kopen, maar een klein invulflitsje van € 50 zou ook al heel wat moeten helpen.

Licht spreiden

In plaats van een puntvormige lichtbron kan het interessant zijn de lichtbron groter te maken zodat het licht zachter wordt. Dit kan door middel van de zogeheten softbox. Deze dingen kunnen aardig duur zijn, maar het goede nieuws is: je kan ze ook zelf maken! Vergelijk de twee onderstaande beelden eens (de knop van een rode kornoelje).

Flitsen in de natuurfotografie Flitsen in de natuurfotografie

Ik hoop dat het opvalt dat de eerste foto nogal hard en overdreven contrastrijk is. De tweede foto is veel zachter en beter. Hier is een softbox gebruikt, gemaakt van een roomijsdoos. Op de foto's  hieronder is rechts een echte maar vrij kleine softbox te zien (100 €) en links twee foto van een witte roomijsdoos.

Flitsen in de natuurfotografie  Flitsen in de natuurfotografie  Flitsen in de natuurfotografie

Het enige dat je te doen staat is een gat maken in het deksel, en de binnenzijde met wat aluminiumfolie bekleden. Uiteraard niet de voorzijde van de doos! Dan nog iets van karton en een sterke plakband op stofbasis (om je flits niet te beschadigen) als een soort adaptor dat de doos wat blijft zitten. Zeker bij macrofotografie is dit de beste prijskwaliteitsoplossing!

Een reflectiescherm

Een laatste eenvoudige oplossing is een klein reflectieschermpje. Een stukje witte isimo (piepschuim voor de AN-adepten), een stukje karton met daarop wat aluminiumfolie gekleefd, desnoods een wit blad papier of een bleek t-shirt. Alles kan dienen. Je stelt dat zo op dat het licht van de flits (werkt ook bij zonlicht!) vanuit een andere ook ook nog eens naar het onderwerp wordt gekaatst. Vooral bij macro interessant. Bij een volle zaal wordt meestal gebruik gemaakt van de muren of het plafond. Daar wordt dan de flits op gericht, en het teruggekaatste licht lijkt wat op dat van een softbox. 5 Disciplines

Meer over dit onderwerp

Belichting
Belichting - tips voor goede belichting van digitale foto's

Flitser
Flitser gebruiken: al uw natuurfoto's met de juiste belichting!

Externe flitser
Externe flitser op spiegelreflex camera

Tegenlicht tips
Tegenlicht tips: over tegenlicht bij fotograferen

ISO waarde
ISO waarden - hoe stel ik de juiste ISO-waarde in?

I iso -> invulflits
Iso - interpolatie - invulflits - uitleg begrippen

Belichting bewerken
Belichting: tips om de belichting van een foto te bewerken

Flitsfotografie
Flitsfotografie - gebruik van een flitser

Rode ogen
Rode ogen in Picasa bewerken

Externe flitsers
Externe flitsers

Omni bouncer
Omni bouncer voor de externe flitser