Voor een invulflits op een zonnige zomerdag is de ingebouwde flitser ruim voldoende.

Volledig frontaal geflitst. Het licht is hard en de schaduwen scherp.

Indirect via wit plafond geflitst. Zeer zacht en diffuus licht, het onderwerp is echter wat donker.

Via plafond met reflector geflitst. Nog steeds zacht, maar het onderwerp is nu wel correct belicht

Met diffusor. Het witte kapje zorgt voor een mooie, egale flitsbundel.

Externe flitser op je camera

Externe flitser biedt veel mogelijkheden

Boos komt de museummedewerker toegesneld: "ik had nog zo gezegd, niet flitsen!". De onthutste toerist bergt snel zijn cameraatje op en mompelt nog: "daar kan ik toch niks aan doen, dat deed dat ding zelf". In de automatische stand neemt het toestel inderdaad het heft in eigen hand.

Toch kunnen de meeste plaatjesmakers met enige oefening prima zelf bepalen wanneer er geflitst moet worden. Scheiden van die automatische stand levert vaak veel mooiere flitsplaatjes op.

Automatische flitser

Op een paar top- en budgetmodellen na heeft vrijwel elke spiegelreflex camera een flitser. Onnodig om een externe flitser aan te schaffen dus, redeneren veel mensen. Het kost alleen maar geld en het moet nog meegesjouwd worden ook. Er kleven echter nogal wat nadelen aan de interne lichtbronnetjes.

Invulflits

Zolang de flitser niet de hoofdverlichting is, is er niet zoveel aan de hand; de flits fungeert dan als hulplicht, om bijvoorbeeld schaduwen op een gezicht weg te werken (invulflits). Bij veel tegenlicht-situaties helpt een klein flitsje al om een goed belichte foto te maken.

Portret

Een portret van een model voor jaloezieën bijvoorbeeld; zonder flits zorgt het licht dat door de lamellen valt dat het onderwerp als silhouet wordt vastgelegd. De flits verkleint het verschil tussen de lichte achtergrond en de donkere voorgrond, zodat het wel correct op de plaat komt.

Schijnwerper

Vormt het ingebouwde schijnwerpertje wel het hoofdlicht, dan is de kans groot dat deze de sfeer zo de foto uitflitst. Het licht is namelijk hard en fel en doordat het lampje vlak naast de lens zit valt het frontaal op het onderwerp. Foto's van gezellige aangelegenheden met gedimd sfeerverlichting geven de situatie dan totaal anders weer.

Langzame synchronisatie-functie

Gelukkig hebben veel camera’s een “langzame synchronisatie”- of “slow sync”-functie. Wanneer dit ingesteld is verkleint het toestel de rol van de flits en krijgt het omgevingslicht ook eens kans doordat na de flits nog langer doorbelicht wordt.

Ontbeert de camera deze functie, dan is het effect na te bootsen door een lange sluitertijd in te stellen, bijvoorbeeld een halve seconde. Een al dan niet geïmproviseerd statief is wel een vereiste. Oefen hier eens mee en vergelijk het resultaat.

Opzetflitser

Maar niet elke opnamesituatie leent zich voor fotograferen met lange sluitertijden. Een fotograaf op een receptie moet mobiel en snel zijn. Om dan toch mooie kiekjes te maken is een opzetflitser eigenlijk onmisbaar. Naast een krachtiger flitslamp bieden deze apparaten meer mogelijkheden om het flitslicht ‘natuurlijker’ te maken.

Flitsschoen

De betere compactcamera en alle spiegelreflex-camera’s hebben een zogenaamde flitsschoen, waar de externe flitser opschuift. Elke zichzelf respecterende camerafabrikant verkoopt losse flitsers. Daarnaast zijn er universele fabrikanten zoals Metz, die voor camera’s van verschillend pluimage opzetflitsers verkopen.

Apparaten van eigen cameramerk zijn vaak iets in het voordeel, omdat de communicatie tussen fototoestel en flitser optimaal geregeld is.

Onnatuurlijk licht

Het grootste manco van de ingebouwde flitser is dat het licht van één punt komt: van voren. Behalve dat portretten op deze manier vaak flets worden, doet het erg onnatuurlijk aan. Een stukje overtrekpapier over het flitslampje plakken maakt soms nog een klein verschil.

Er gaat echter wel licht van de toch al niet erg krachtige lamp verloren en het blijft een frontale bundel. En daar komt het grote pluspunt van de externe flitser naar voren: vrijwel allemaal hebben ze een kantelbare kop. Kantel de flitser in een ruimte binnenshuis met een licht -liefst wit- plafond flitser omhoog. De lichtstralen lopen nu dus niet meer gelijk op met de lens, maar worden omhoog gezonden.

Het plafond kaatst de stralen terug en zorgt zo voor een breed en diffuse lichtbundel. Doordat deze bundel van boven komt en niet van voren doet het veel natuurlijker aan, zie het verschil met de direct geflitste foto.

Reflectiescherm

Soms is het beeld alleen wat aan de donkere kant, omdat er nu ook echt geen licht frontaal meer op het onderwerp valt. Een oplossing hiervoor is een klein reflectieschermpje aan de achterkant van de flitskop. Dit weerkaatst een klein deel van het totale flitslicht direct naar voren, zodat het onderwerp ook van voren mooi en evenwichtig uitgelicht wordt.

Nikon SB-800

De flitser die in de testreeks gebruikt is -de Nikon SB-800- heeft een dergelijk reflectieschermpje ingebouwd. Anders bood een stukje fotoprinterpapier en een elastiekje snel en doeltreffend soelaas (zie ook www.abetterbouncecard.com). Het verschil is aanzienlijk, hoewel er wel lichte, onvermijdbare schaduwen optreden.

Wit kapje

Professionele fotografen hebben geregeld een wit kapje op de externe flitser. Dat lijkt niet zo slim; het houdt heel wat flitslicht tegen. Natuurlijk doen ze dit niet zonder reden; is er geen wit plafond voorhanden, dan is deze diffusor en goed alternatief om van de smalle, felle bundel flitslicht een egale, brede lichtbron te maken.

Kantelen

Iets omhoog kantelen komt het resultaat vaak ten goede. Als de kapjes niet bij de flitser worden geleverd verkoopt de fabrikant ze meestal los. Kapjes van een universeel merk als Omnibounce zijn echter veelal goedkoper; ongeveer 20 euro.

Prijzige flitsers

Externe flitsers hebben wel een prijs; een typische opzetflitser -voor Nikon de SB-600 en voor Canon de 430EX- kost krap 250 euro. Voor de fotoamateur die zijn flitsfoto’s op waarde schat echter een zeer waardevolle investering.