Dode vlieg

Krabspin op rode klaver

Boomsprinkhaan op hazelaarblad

Veenmol

Macrofotografie

Tips voor goede macro foto's

Macrofotografie is een relatief dankbaar onderdeel van de natuurfotografie en landschapsfotografie. Je verkrijgt vrij snel resultaten en de onderwerpen zijn talloos.

Bovendien heb je geen uitgestrekte natuurgebieden nodig, een kleine tuin of een bosje bloempjes is voldoende.

 

Uw eerste macro-foto

Het beste onderwerp voor een beginnende macrofotograaf is vlak (geen gepruts met scherptediepte) en beweegt niet (geen gepruts met sluitertijden). Korstmos is een ideaal onderwerp. Een zeer algemeen korstmos is het gele dooiermos, het zit op betonnen omheiningen en waspalen. Dit zijn dingetjes met veel structuur, zodat je perfect kan zien of je opname scherp is.

Bovendien kan je hem lichter of sterker uitvergroten, het blijft sowieso een interessante opname. Doordat hij op beton voorkomt moet je al geen schrik hebben dat het onderwerp beweegt. Onscherpe opnames zijn dus enkel te wijten aan slechte techniek.

Mos fotograferen  Mos fotograferen

Zo krijg je een mooie macrofoto

Laten we eens overlopen wat je zoal moet doen om hiervan een mooie opname te maken.

1. Je zoekt een korstmos dat gemakkelijk te fotograferen is, één op een gemakkelijk bereikbare plaats voor je statief. Als je een niet te zwaar statief hebt zal je best de poten niet volledig uitschuiven, en zeker de middenzuil naar beneden laten. Een licht statief betekent dus een korstmos op lage hoogte.

2. Dan neem je je camera en je kiest de rest van je materiaal. Hoe groot wil je dat korstmos in beeld? Wil je het volledig of slechts een detail? Gebruik je een tussenring, en van welke dikte? Of neem je een voorzetlens? Dikwijls heb je geen keuze, en heb je enkel de "macro-instelling" op je zoomlens. Wie weet heb je een macrolens van € 900. Dan is alles wat makkelijker. Vergelijk ook eens verschillende methodes in handigheid en resultaat op film. Hoe het ook zij, neem het juiste materiaal en probeer al eens snel te kadreren. Bekijk het korstmos door de zoeker en bepaal de goede afstand en compositie vooraleer je je statief plaatst.

3. Plaats je statief op de goede plek met je camera erop. Zorg ervoor dat het vlak van het korstmos evenwijdig is aan het filmvlak. Op die manier is heel het onderwerp scherp met een zo groot mogelijk diafragma (klein getal). Kies een mooie kadrering (zie ook deel 6 Compositie)

4. Bepaal je diafragma door de scherptediepte in te schatten. Zowiezo zal je een aantal stops moeten diafragmeren om in de optimale kwaliteit van je lens te komen. F8 of f 11 zal aardig in de buurt liggen van het ideale. Druk op de scherptediepteknop (= diafragmavoorkeuzeknop) als je die hebt.

5. Kies een juiste sluitertijd voor een goede belichting. Aangezien het mos zeer lichtgeel kan zijn kan het zijn dat je moet overbelichten (zie ook 4.3. Juist belichten). Probeer alleszins een drietal opnames te maken met een lichtjes verschillende belichting.

6. Zorg ervoor dat je camera daarbij niet beweegt. Gebruik een draadontspanner of de zelfontspanner van de camera. Anders druk je zachtjes op de ontspanknop. Hoe beter je statief, hoe minder problemen je hier te verwachten hebt.

7. Heb je nog weinig ervaring, schrijf dan alles op wat je doet, maak verschillende opnames met verschillende belichting en verschillend materiaal indien mogelijk.

8. Evalueer je dia’s na het ontwikkelen. Zijn ze scherp? Zijn ze goed belicht? Ga nog eens naar dat levende korstmosje en vergelijk. Klopt de kleur? Is de dia niet te licht of te donker? Is de dia scherp? Tot in de hoeken? Hiervoor gebruik je best een lichtbak (een kleintje kan volstaan) met een goede loupe. De dialoupe van Nikon voor ongeveer € 30 is de beste koop. Een plantenloupe of een omgekeerde 50 mm lens met open diafragma zijn eveneens niet slecht. Probeer niet op afgedrukte foto's te evalueren, dat heeft niet zoveel zin.

De volgende stap

Als u bovenstaande punten hebt doorlopen en uw foto's zijn eenmaal haarsscherp en belicht, dan kan je onderwerpen aansnijden met diepte. Het probleem hierbij is dat de scherptediepte nog beter moet gekozen worden. Een vlak onderwerp is zelfs bij een groot diafragma nog scherp, maar dat is zeker niet het geval met driediemensionele onderwerpen.  Op de afbeelding van de hommelorchis is goed te  zien dat niet de volledige bloem scherp is.

De diafragma-opening zal moeten worden verkleind (grotere getallen). Dat heeft wel tot gevolg dat de achtergrond meer detail zal laten zien, zodat we eventueel met een langere brandpuntsafstand moeten werken. Bij kleinere diafragma’s zal eveneens de sluitertijd afnemenr, dus het zal volledig windstil moeten zijn. Bij de minste beweging van de bloem is het beeld onscherp (ook bij de minste beweging van de camera, maar je hebt een stevig statief nietwaar?)

Dode vlieg

Deze kop van een (dode) vlieg bijvoorbeeld is gefotografeerd met f 32, volledig gesloten diafragma dus. Uiteraard zijn dit soort dingen niet voor een beginner. Deze kop is zo groot als een speldeknop. Je kan zien dat de haren op de snuit niet scherp zijn, en evenmin het lijf achter de ogen. De scherptediepte is ongeveer 1.5 mm. Als je de scherptediepteknop indrukt bij dit soort vergrotingen wordt het beeld zo donker dat je een zwarte doek over je hoofd en camera moet leggen om je oog aan het donker te laten wennen. 

Maar het is duidelijk dat je dit soort toeren best doet met een niet-bewegend onderwerp. Zeker in het begin. Aan deze opname is ongeveer 40 minuten gewerkt (drie flitsers, softbox,...). Er zijn weinig levende vliegen die zo lang blijven zitten. En opnieuw geld: meerdere opnames maken, alles opschrijven, stevig statief, kortom alle trucjes bij elkaar toepassen.

Nog wat verder: bewegend driedimensionaal

Nu komt het erop aan op automatische piloot te werken. Als je hier bij elke stap moet nadenken is je onderwerp al lang vertrokken en heeft in tussentijd waarschijnlijk al nageslacht voortgebracht. Hiernaast een minieme krabspin op een klaverbloem. Dus de doorsnede van dit beeld is 1.5 cm. Zo'n spin zit gelukkig graag stil, want het is zijn gewoonte op bloemen op prooi te wachten. Maar als dat beest een millimeter beweegt is hij niet meer scherp, dus echt veel tijd heb je niet.

Bij bewegende onderwerpen kan je dus best je materiaal op voorhand opstellen. Wat bij dit soort opnames veel kan helpen zijn flitsers. De opnames van de amper enkele centimeters grote boomsprinkhaan en de veenmol zijn ingefiltst. Dat wil zeggen dat het onderwerp “bevroren” wordt door de korte flitstijden, én er is licht genoeg voor zeer kleine diafragma’s.

Meer over dit onderwerp

Macrofotografie
Macro - Tips voor macrofotografie

Insecten fotograferen
Macrofotografie: Insecten fotograferen

Macro hulpstukken
Macrofotografie: scherpe foto's van details in de natuur

Objectieven - lenzen
Objectieven - lenzen: overzicht soorten camera objectieven

Macrofotografie - spiegelreflex
Spiegelreflex camera: fotowedstrijd tips

Natuurfotografie cursus
Natuurfotografie - gratis tips en cursus natuurfotografie!

Natuurfotografie.nl
Natuurfotografie.nl – Platform voor natuurfotografen

Praktijkboek macrofotografie
Praktijkboek macrofotografie - recensie birdpix boek

M memory -> megapixel
Memory stick - megapixel - uitleg begrippen digitale camera

Teleobjectieven
Teleobjectieven - o.a. Canon, Nikon, Minolta, Olympus, Sigma, Tamron, Raynox.

Scherpstellen
Goed scherpstellen zorgt voor haarscherpe foto's!

Telewerk
Telewerk: fotograferen op afstand

Tips telewerk
Telelenzen: Tips voor mooi foto's met telelens.

Lenzen
Camera lenzen: kies de juiste lens voor natuurfotografie en vogelfotografie

Statief tips
Statief camera - tips voor het kopen van een camera statief

Statieven kopen
Statieven camera kopen - tips voor het bestellen van een statief