Algemeen
fotografie cursus toetsten

Wat eerst
Fotografie cursus
Basiscursus
Belichting
Compositie
Stilleven
Natuur landschap
Digitale camera instellen
Afdrukken foto's
Foto opslag
Fotoshoot kinderen
Portretfoto fotoshoot
Vacatures / vacaturebank
Digitale foto's

Materiaal
Wie gaat er betalen voor een kapotte camera?

Techniek
Hoe sla je verstandig foto's op als fotograaf?

Foto producten
Wereldkaart bestellen

Foto tips
Fotoshoot tips
Portretten fotograferen
Fotowedstrijd 10 tips
Baby foto tips
Beeldvullend - uitsnede
Dierentuin tips
Groepsfoto familieportret
Foto bestellen
Scherpe foto's
Fotoalbum maken
Kleurrijke foto's
fotoshoot must have accesoires
Fotocollage tips
Nachtfotografie
Portretfotografie tips
Sneeuw foto tips
Tegenlicht tips
Vakantiefoto tips
Detailfoto
Foto vanuit vliegtuig
Witbalans
Zwart wit fotografie

Fotografie artikelen
fotografie nieuwste trends en technieken
Foto's van huis maken

Opleidingen
Opleiding fotograaf
Fotovakschool
1. Basisopleiding
2. MBO+studiefinanciering
3. MBO deeltijd
4. HBO Fotografie
Kunstacademie
Fotoacademie
Opleidingen fotografie
De Creatieve School
Seminar fotografie

Verder kijken
Beginnende fotografie compositie
Diafragma en sluitertijd quiz
ebook cursus- fotografie
Essentiële fotografie kennistest! Trivia-quiz
Fotografie MCAS Quiz
fotografiequiz camera instellingen
Fotografiequiz camerabediening en belichting
Fotografiequiz: camerabediening en belichting
Links over fotografie
Toets je kennis
Vragen over fotografiequiz

Contact
Link aanvragen
Artikel schrijven
Colofon
Contact
Cookies
Copyright

Het tegenlicht van de avondzon zorgt voor prachtige, lange schaduwen op het plein.


Als de lichtbron niet te prominent in beeld staat, kan een klein diafragma mooie zonnestralen oproepen.

Een invulflits is een goede remedie tegen het grote contrast tussen lucht en struisvogelkop. Laag standpunt versterkt de compositie.

Tegenlicht ruilt kleur vaak in voor een hoog contrast, waardoor bijna automatisch silhouetten ontstaan.

Tegenlicht bij fotograferen

Tegenlicht kan een foto zowel positief als negatief beïnvloeden

De zon is een wonderlijk hemellichaam. Krap honderdvijftig miljoen kilometer van ons verwijderd en toch geeft hij meer licht dan welke lamp ook.

Houdt de aarde op temperatuur, bakt lichamen bruin. En levert dan nog zoveel energie dat er niet genoeg collectoren zijn om het allemaal te verzamelen. Recht in de zon kijken laten we wel.

 

Toch is het niet altijd te vermijden dat de zon in de camerazoeker komt. Maar tegenlicht is niet louter negatief, de vindingrijke hobbyist weet het juist creatief uit te buiten.

Silhouet

Stel dat de foto van een mooi gebouw resulteert in een silhouet. Het gebouw is bijna zwart, details zijn niet meer te onderscheiden. De lucht is echter goed belicht met doortekende wolken. Een veelvoorkomende variant hierop is het groepsportret binnenshuis, voor een raam. In plaats van een duidelijke, gezellige receptiefoto, is het een schimmige plaat geworden. Donkere gedaanten voor een wit uitgeslagen raam. Voorbeelden van meningsverschillen tussen mens en machine.

Belichting bepalen

Voor het bepalen van de belichting doet de camera een lichtmeting. Hiervoor zijn meerdere methoden, maar matrix- of evaluatieve meting is de meest voorkomende en meest gebruikte, zowel op de compact als spiegelreflex. Hiervoor is het beeld in zones verdeeld –een matrix– en de camera evalueert elke zone. Door de resultaten hiervan te middelen ontstaat over het algemeen een mooie, uitgebalanceerde belichting. Veel toestellen kennen aan de zones waarin een scherpstelpunt ligt meer gewicht toe. Dat vergroot de kans dat het onderwerp correct op de plaat staat. Bij een onbedoeld silhouet zijn de lichte zones schijnbaar zo helder, dat ze de camera nopen tot een kortere belichting. Hierdoor blijft de voorgrond donker.

Steeds meer toestellen krijgen een kunstgreep ingebouwd die donkere delen lichter maakt, direct nadat de foto geschoten is. Bij Sony heet dit “Dynamic Range Optimizer” en bij Nikon “D-lightning”. Aardige hulpjes, maar afdoende voor de situaties met extreem contrast.

Surrogaatkap

De meest basale manier om tegenlichtsituaties te voorkomen is natuurlijk een andere positie innemen. Op een receptie binnenshuis is dit goed te sturen; gewoon niet recht voor een raam of spotlight gaan staan. Een gebouw verplaatsen is veel lastiger. Is terugkomen op een gunstiger tijdstip niet mogelijk, zoek dan naar het beste standpunt. Misschien is het directe zonlicht grotendeels te blokkeren met een boom of verkeersbord. De camera iets voorover houden maakt in geval van een landschapsfoto of uitzicht soms net het verschil. Monteer indien aanwezig een zonnekap op de camera of het objectief. Een hand of stuk karton kan eventueel dienstdoen als surrogaatkap.

Invulflitsen

Invulflitsen is een goede oplossing voor het tegenlichtprobleem, mits het onderwerp niet te groot is. Voor de struisvogel gaat dit op, wat een goed belichte plaat oplevert. Is het hulplampje niet toepasbaar, dan is spotmeting een optie. Veel compact- en spiegelreflextoestellen hebben naast matrixmeting ook een mogelijkheid tot spotmeten. Waar matrixmeting het hele beeld meeneemt in het bepalen van de belichting, let spotmeting alleen op het middelste gedeelte. Hiermee is de camera dus veel meer te sturen. Staat het onderwerp in de “spot”, dan komt het goed uit de verf. Grote kans echter dat de lichte of juist donkere achtergrond nog extremer op de plaat komt.

Lichtvlekken

Tegenlicht zorgt vaak voor een fletse, overstraalde waas die de foto ontsiert. In het ergste geval treden zelfs lichtvlekken op. Reflecties en strooilicht in het objectief veroorzaken dan gekleurde fonkelingen, ook wel “lens flares” genoemd. Hoewel veel computerspellen de vlekken juist simuleren om de illusie van een film op te wekken, kan het een foto goed verpesten. Zelfs Photoshop biedt de mogelijkheid met een paar klikken een “lens flare” aan te brengen. Het wegpoetsen van onbedoelde vlekken is veel lastiger en vereist edel handwerk. Stel een groot diafragma –bijvoorbeeld f 4– in om lichtvlekken zoveel mogelijk te vermijden. Objectieven met een vast brandpunt zijn over het algemeen minder gevoelig dan ingewikkelde zooms met veel glaselementen. In de regel geldt ook: hoe duurder het objectief, hoe beter de anti-reflectieve coating die de fabrikant gebruikt.

Kleurarm

Tegenlicht lijkt vooral een lastig probleem wat de fotograaf het hoofd moet bieden. Tussen een rijtje tips voor betere foto’s staat dan ook steevast “fotografeer met de zon in de rug”. Overdag tegen de zon in kijken en kieken is vragen om moeilijkheden. ’s Ochtends vroeg of ’s avonds laat is het licht veel minder fel. Een waterig zonnetje dat door de mistflarden probeert te breken en een romantische zonsondergang laten zich dan ook prima fotograferen. Maar er zijn genoeg professionals die ook overdag helemaal weg zijn van tegenlicht.

Contrast

Het hoge contrast zorgt voor een kleurarme foto. Hierdoor komt de nadruk meer te liggen op vormen en lijnen. Zakt de zon, dan staan de lange schaduwen garant voor een sfeervol plaatje. Maak eens een compositie met een niet al te felle zon in een uiterste hoek. Stel vervolgens een heel klein diafragma in –bijvoorbeeld f 32– om een set schitterende zonnestralen te krijgen.
Een portretfoto van één persoon krijgt bij goed gebruik van tegenlicht juist extra allure. Als het hoofd van de geportretteerde groot genoeg in beeld is, lichten de haren als een krans rondom het hoofd op. En een onbedoeld silhouet is uiterst storend, maar roep het eens bewust op. Een klein beetje onderbelichten maakt het af.

Tekst en foto's: Wessel van Binsbergen.

Meer over dit onderwerp

Belichting
Belichting - tips voor goede belichting van digitale foto's

W witbalans -> webcam
Warme kleuren, Webcam Witbalans Witpunt

Natuur landschap
Natuur en landschap fotografie - tips landschappen fotograferen

Natuurfotografie cursus
Natuurfotografie - gratis tips en cursus natuurfotografie!

Histogram informatie
Histogram tips: het histogram geeft veel informatie over uw foto

Highkey en lowkey
Histogram: De fotograaf als componist

Dynamische compositie
Dynamische compositie van een foto: standpunt en voorgrond

Nachtfotografie
Nachtfotografie - tips belichting en sluitertijd voor nachtfoto's

S Spotmeting
Spotmeting - uitleg begrippen camera

Flitser
Flitser gebruiken op uw fototoestel - flitser tips voor fotografie

Foto vanuit vliegtuig
Tips fotografie: maak goede foto's vanuit een vliegtuig!

Fototips zonsondergang
Tips voor goede foto's van zonsopgang en zonsondergang!

I iso -> invulflits
Iso - interpolatie - invulflits - uitleg begrippen

ISO waarde
ISO waarden - hoe stel ik de juiste ISO-waarde in?

Externe flitser
Externe flitser op spiegelreflex camera

Flitser
Flitser gebruiken: al uw natuurfoto's met de juiste belichting!

Flitsen
Flitsen: moeilijk onderdeel binnen natuurfotografie

Sneeuw foto tips
Sneeuw fotograferen: tips winterlandschap foto's