Sensor

Formaat & Crop-factor

Digitale Spiegelreflexen hebben een sensorformaat die meestal onder een van de volgende drie standaarden valt (van groot naar klein):

    * Full-frame
    * APS-C
    * Four Thirds

Het meest opvallende verschil tussen de bovenstaande formaten is de zogenaamde crop-factor. Hoe kleiner je sensor hoe kleiner het gedeelte van de ’scene’ dat wordt opgenomen door je sensor.

Een APS-C sensor zorgt er dus voor dat al je lenzen iets meer ‘tele’ worden. Een full-frame sensor heeft hetzelfde formaat als een frame van een 35mm fotofilmpje, daar is dus geen sprake van een crop-factor of tele-effect. Een APS-C sensor heeft een crop-factor van ongeveer 1.5-1.6. Je oude 24-70 lens wordt op een APS-C formaat digitale spiegelreflex ineens een 36-105 lens. Je verliest dus de groothoek en krijgt er tele bij. Het Four-thirds formaat heeft een cropfactor van 2.

Als je nog geen lenzen hebt van een spiegelreflex met film dan is de crop-factor niet zo’n probleem. Veel lenzenmakers maken tegenwoordig speciale lenzen voor de kleinere sensor-formaten waardoor je toch kunt kiezen voor lenzen met groothoek.

* Als je al veel geïnvesteerd hebt in lenzen, en dan met name groothoeklenzen, dan is een digitale camera met full-frame sensor interessant. Je verliest dan geen groothoek maar wint ook geen tele.

Aspect Ratio

De aspect ratio is de verhouding tussen de lange en de korte kant van de sensor (en de afbeelding die de sensor maakt). De meeste digitale spiegelreflex camera’s hebben een sensor met een aspect ratio van 3:2. Dat is fijn want 3:2 is ook de verhouding van de meeste afdrukformaten, zeker de normale foto’s voor in het album. Het Four-thirds systeem van Olympus en Samsung heeft, niet verrassend, een aspect ratio van 4:3. Sommige vergrotingen hebben afdrukformaten met een verhouding van 4:3.

ISO & Ruis

Het ISO getal zegt iets over hoe snel een sensor of film licht opneemt. Elke opeenvolgende ISO waarde betekent dat de sensor 2x zo snel licht opneemt.

50 100 200 400 800 1600 3200

Het instellen van een hogere ISO kan dus uitkomst bieden in een situatie met weinig licht. Een andere oplossing kan het gebruik van de flitser zijn, maar dat is vaak alleen voldoende op korte afstand en is niet echt flatterend bij portretten van mensen. Een andere oplossing is een langere sluitertijd, geen probleem als je een statief hebt maar zonder statief krijg je snel last van bewegingsonscherpte.

Helaas heeft een hogere ISO ook nadelen: je krijgt meer ruis in je foto’s:

Gelukkig voor ons hebben de grotere sensors van spiegelreflexen minder last van ruis dan de kleine sensors van compact camera’s. Daarnaast zijn er grote verschillen in ruis tussen de verschillende merken en modellen. Met name Canon en Nikon weten de ruis goed te beperken bij hogere ISO’s.

* Als je dus van plan bent om veel foto’s binnen en met weinig licht te maken moet je goed op ISO en de noise hoeveelheid letten.

Meer over ISO lees je op de pagina over ISO waarden op deze site.

Dynamic Range

Dynamic Range geeft aan hoe goed een sensor zowel details in donkere gedeelten als in de lichte gedeelten in één beeld kan opvangen. Meer detail in de schaduw gaat altijd ten koste van detail in de ‘highlights’ en andersom. Met een grote dynamic range gaan er minder details verloren.

* Ga je veel foto’s maken van landschappen of in fel of direct licht, let er dan op dat je camera een grote dynamic range heeft.

Welke is geschikt voor mij?

Full frame sensoren bieden de hoogste resolutie, hebben het minste last van ruis in weinig licht en zorgen voor het beste zicht door de zoeker, daarnaast hebben ze geen crop-factor. Daartegenover staat dat full frame camera’s de duurste camera’s zijn en bovendien groot en zwaar. Bovendien heb je niet zo veel keus omdat veel merken maar één of twee full frame camera’s hebben. Kortom: de beste kwaliteit tegen de hoogste prijs.

APS-C formaat sensoren zijn veruit het meeste gebruikt in digitale spiegelreflexen. Je vindt ze bijna bij alle merken zoals Canon, Nikon, Sony en Pentax. Alleen Olympus en Samsung gebruiken een ander formaat.Door de cropfactor van 1.6 heb je speciale ‘digitale’ lenzen nodig om groothoek te kunnen gebruiken. Gelukkig zijn deze lenzen relatief goedkoper dan hun full frame equivalenten. De ‘kit-lens’ die je vaak bij je camera krijgt is vaak een prima begin en biedt een flexibele zoom-range van groothoek tot tele. Samenvattend: Je hebt een enorme keuze in camera’s met APS-C sensoren, van amateur tot professioneel niveau, daarnaast kun je relatief goedkoop goede lenzen kiezen voor je camera.

Het Four Thirds systeem is een systeem wat niet gebaseerd is op een analoog filmsysteem maar speciaal door Olympus is ontworpen voor digitale fotografie. Doordat de four thirs sensoren zo klein zijn zijn de bijbehorende camera’s ook vaak klein en licht. In theorie zou je meer last van ruis moeten hebben met kleinere sensoren maar in de praktijk zie je nauwelijks verschil tussen APS-C en Four Thirds. Het Four Thirds systeem is dus een mooi systeem voor mensen die veel moeten reizen/lopen en toch een spiegelreflex willen meenemen, bijv. voor wandelaars of bergbeklimmers. Het nadeel is dat er maar twee merken zijn die hier camera’s en lenzen voor maken. De keus aan lenzen, camera’s en accesoires is dus niet zo groot als bij de andere systemen.

Dit artikel is geschreven door Gijs Hovens van www.digitalespiegelreflex.com, een website met uitleg over allerlei aspecten van een digitale camera.

Meer over dit onderwerp

Beeldverhouding
Beeldverhouding en bijsnijden digitale foto's

B bestandsnamen -> bracketing
Bracketing | Brandpuntsafstand | Beeldgrootte | Beeldverhouding

ISO waarde
ISO waarden - hoe stel ik de juiste ISO-waarde in?

I iso -> invulflits
Iso - interpolatie - invulflits - uitleg begrippen

Scherpe foto's
Tips voor scherpe foto's - voorkom een onscherpe foto

Zo maak je de beste foto van je auto
Zo maak je de beste foto van je auto