Nikon 50mm objectieven

Back to the Fifties

In dit artikel zien bespreken we drie versies van Nikons 50mm diafragma F1.8 objectief en krijgen we een goed beeld van de ontwikkelingen door de jaren heen.

We bespreken de Nikon Series E 50mm F1.8 (1980), Nikon AF-D 50mm F1.8 (2002) en de Nikon AF-S 50mm F1.8 (2011).

Eén van de meest voorkomende objectieven in de geschiedenis van de fotografie, is het 50 millimeter objectief. In combinatie met 35-mm film geeft dit een 'natuurlijk' beeld. Een sterkere vergroting, bijvoorbeeld met een 300mm objectief, drukt het beeld in elkaar, zodat alles platter lijkt dan in werkelijkheid. Een groothoekobjectief werkt juist andersom, zodat afstanden groter lijken dan in werkelijkheid. Een bekend probleem met groothoekobjectieven is dat geportretteerde personen een langere neus krijgen, zodat het resultaat er vreemd uitziet (en door de desbetreffende persoon ook niet gewaardeerd wordt!)

Uiteraard zijn er genoeg situaties te bedenken waarbij een telelens of groothoekobjectief handig is. Maar vanwege het 'gewone' perspectief is de 50mm populair.

Digitale reflex camera's hebben echter vaak een anderhalf keer kleinere sensor. Ten opzichte van 35mm kleinbeeld is het alsof er een uitsnede wordt gemaakt, zodat een 50mm lens zich gaat gedragen als een 75mm lens. Hierdoor is een 50mm lens in combinatie met een dergelijke camera meer een tele of portretlens geworden.

In de geschiedenis van Nikon zijn er diverse varianten van het 50mm objectief gemaakt. Hierbij is ook de lichtsterkte van belang; naast de gangbare F2 (later F1.8) werden ook een diafragma F1.4 en F1.2 geproduceerd - die gelijk ook een stuk duurder waren.

Een belangrijke wijziging eind jaren '80 was de toevoeging van autofocus. Het belang van een soepel werkende focusring werd minder, het belang van goede communicatie met de camerabody werd groter.

In dit artikel zien bespreken we drie versies van Nikons 50mm F1.8 objectief, en krijgen we een goed beeld van de ontwikkelingen door de jaren heen. We bespreken de:

Nikon Series E 50mm F1.8 (1980)
Nikon AF-D 50mm F1.8 (2002)
Nikon AF-S 50mm F1.8 (2011)

vlnr: Series E 50mm, AF-D 50mm, AF-S 50mm

Al deze lenzen hebben hetzelfde maximum diafragma van F1.8, en kunnen worden "dichtgeknepen" tot F22. Hoe verschillend zijn ze eigenlijk?

Series E 50mm F1.8

In de tijd dat deze lens werd uitgebracht, waren échte objectieven geheel van metaal. Nikon bracht echter een budgetvriendelijk systeem op de markt, en een onderdeel daarvan was een goedkopere objectievenlijn: de Series E. Deze objectieven bevatten kunstof, maar de mount en het frontelement waren wel metaal.

Optisch gezien was de 50mm Series E een doorsnee lens, zeker niet slecht.

Een nadeel van dit objectief was de minimum scherpstelafstand van 60cm; het grote voordeel was zijn beperkte omvang - het verschil tussen deze lens of een bodydop is minimaal. Het maakt de lens ideaal om in je jas- of broekzak mee te nemen voor het geval dát.

Focussen gaat handmatig, maar precies; hoewel de volledig metalen versies uit die tijd nóg beter zijn.

Omdat lenzen uit deze tijd geen elektrische contacten hebben, moet het diafragma op de lens worden ingesteld in plaats van in de body.

AF-D 50mm F1.8

Halverwege de jaren '80 werd AutoFocus (AF) op spiegelreflexcamera's gemeengoed. Ook van het 50mm F1.8 objectief werd een Autofocus variant gemaakt, deze verscheen in 1986. Na wat minimale wijzigingen werd in 2002 de AF-D variant op de markt gebracht, waarbij de 'D' staat voor 'Distance'. Dit systeem laat de lens naar de body communiceren hoe ver het subject staat waarop gefocust wordt. De AF-D versie is optisch niet anders dan de oudere AF versie.

In tegenstelling tot de oudere 50mm objectieven, zelfs de Series E, is deze versie geheel van kunststof; op de mount na. Hoewel handmatig focussen kan, werkt dit minder prettig dan met de oudere objectieven. Het focussysteem kan worden gekoppeld aan de focusmotor in de camerabody, als die er tenminste één heeft. Dit systeem werkt snel, maar niet geruisloos. Omdat de instapmodellen van Nikons DSLR lijn geen focusmotor hebben, werkt de autofocus van deze AF-D variant niet op die goedkopere modellen.

Ook de AF-D variant heeft een diafragmaring, maar deze is vrij nutteloos op een moderne DSLR; de diafragmainstelling dient via de camerabody te geschieden.

AF-S 50mm F1.8

Het eerste wat opvalt wanneer we de AF-D met de AF-S variant vergelijken, is de toename in grootte. Ook de filterdiameter is toegenomen; van 52 naar 58mm. Dat maakt de AF-S 50mm een relatief forse lens; met de zonnekap erbij is dat helemaal het geval.
Ook bij de AF-S is er hoofdzakelijk kunststof gebruikt, maar hij voelt steviger aan. Handmatig focussen gaat ook beter.
Het autofocusmechanisme is nu elektronisch, en de lens bevat zelf een focusmotor. Hierdoor kan de lens worden gebruikt op de instapmodellen van Nikons DSLR lijn. Het focussen zelf gaat ongeveer net zo snel als bij de oudere AF-D variant, maar wel een stuk minder lawaaierig.

De AF-S variant heeft geen diafragma ring meer.

Kwaliteitsverschillen

Het verschil is het grootst bij F1.8. Hierbij valt de Series E uit de toon, omdat er een waas over de foto ligt. Dit wordt veroorzaakt door sferische aberratie.

De 100% uitsnedes hieronder zijn gemaakt met een Nikon 16-megapixel D7000.


Series E 50mm, F1.8	AF-D 50mm, F1.8	AF-S 50mm, F1.8

De AF-D en AF-S varianten liggen veel dichter bij elkaar. Toch zien we dat de AF-D bij F1.8 minder contrast levert dan de AF-S; zie ook de volgende vergelijking tussen de AF-D en de AF-S:


AF-D 50mm, F1.8	AF-S 50mm, F1.8

Naarmate het diafragma kleiner wordt (vanaf F2.8), verdwijnt het verschil tussen de AF-D en de AF-S; en zelfs de oude Series E doet goed mee:


Series E 50mm, F2.8	AF-D 50mm, F2.8	AF-S 50mm, F2.8

Toch blijft de AF-S versie nipt beter.

Praktische verschillen

Wat betreft de praktische verschillen valt er een duidelijke scheiding tussen de Series E, die geen autofocus heeft, en de andere twee. Tussen de AF-D en AF-S objectieven is het grootste verschil de manier van autofocus; en vooral hoe dit doorwerkt in de Live View modus van de recentere Nikon camera's. De AF-D heeft duidelijk moeite om in Live View de juiste focus te vinden; niet alleen duurt dit lang, maar het gaat ook regelmatig fout. De AF-S versie is duidelijk sneller (hoewel nog steeds niet erg snel), en vooral trefzekerder.

Prijsverschillen

Het is moeilijk om lenzen uit verschillende periodes te vergelijken op prijs. Het beste is om dit te doen aan de hand van de huidige (2017) tweedehandsprijzen.

Series E 50mm F1.8: 30 euro
AF-D 50mm F1.8: 75 euro (nieuw 140 euro)
AF-S 50mm F1.8: 125 euro (nieuw 230 euro)

In dit geval klopt het dus dat de betere objectieven ook meer kosten. Waarbij niet alleen de optische kwaliteit beter is, maar ook de andere belangrijke aspecten van een objectief.

Conclusies en adviezen

Ben je op zoek naar een 50mm F1.8 objectief voor je Nikon camera, dan heb je in dit artikel een redelijk beeld gekregen van je mogelijkheden.

De eerste vraag die je jezelf moet stellen, is: Hoe belangrijk is de autofocusmotor in het objectief voor mij? Heb je een camerabody die zelf al een motor heeft, dan is dit minder belangrijk dan wanneer je een instapmodel hebt dat het zonder moet doen. In dat laatste geval kan je de AF-D versie beter links laten liggen, omdat hij zowel geen autofocus biedt door de ontbrekende motor, en ook geen prettige handmatige focusring heeft. Dan blijft de keuze tussen een oude manual focus lens (goedkoop) of de duurdere AF-S variant. Het probleem is echter dat de instapmodellen van Nikons DSLRs ook geen automatische belichting bieden met oudere lenzen. Dat betekent dat je niet alleen handmatig moet focussen, maar ook bij elke foto moet nadenken hoe lang je de sluiter openlaat. Dat is in de praktijk best lastig. Kortom, heb je een instapper, dan is de AF-S het beste.

Gebruik je veel Live View? Dan moet je de AF-D ook links laten liggen.

Wil je juist graag een soepele handmatige focusring, dan is een oude lens aan te bevelen.

De AF-D versie kan worden aanbevolen in combinatie met oudere bodies die een ingebouwde focusmotor hebben, zoals de D70-D90.