Een extreem laag standpunt levert ook bij niet-portretjes een spannender plaatje op. Bewegingsonscherpte doet de rest.

De vorm van de koepel komt terug in de buxusbol. Staand formaat en voorgrondsobjecten voorkomen een standaard vakantiekiekje.

Stel bij weinig scherptediepte altijd scherp op de ogen van het diertje of mens in kwestie. Hoe indrukwekkend de sprinkhaan ook is, de foto is zo mislukt.

Deze foto heeft maar een enkel beeldelement, maar toch kan de guldensnederegel prima gebruikt worden voor de stengel.

Evalueren van foto's

Evalueren van eigen werk

Het is niet pedagogisch verantwoord om een kind een ferme tik te geven wanneer het geen idee heeft waarom het die krijgt. Maar praten over wat er fout ging en uitleggen hoe dat beter zou kunnen kan in de toekomst voor beter gedrag zorgen.

Fotografen maken ook fouten. Nou krijgen ze daarom niet direct een klap of standje, maar kijken naar eigen werk en ontdekken wat beter zou kunnen kan wel voor betere foto’s zorgen.

Foto's selecteren

Veel foto's zijn gemaakt, de harde schijf is weer een stukje voller. Het is gezellig geweest en het fototoestel heeft zijn dienst betuigd door dat vast te leggen. Nu ligt het weer in de kast, klaar voor de volgende gebeurtenis. Een goed moment om eens met een kritisch oog naar de foto's van het afgelopen jaar te kijken. Niet alleen een oordeel vellen als 'wel gelukt' of 'helemaal mislukt', maar analyseren waarom een foto nou eigenlijk niet laat zien wat hij zou moeten afbeelden.

Zelfreflectie

Voor het maken van mooiere foto's is het evalueren van het geschoten materiaal een vereiste. Op fotocursussen en clubs is het een terugkerend ritueel; wat moest het beeld uitdrukken en komt dat uit de verf of niet. Maar zonder club of cursus kan er ook prima aan zelfreflectie worden gedaan.

Japans

Een compositie maken heeft veel van doen met het toepassen van regels. Een vrij technische aangelegenheid en daarom ook goed te controleren. Het heeft alles te maken met hoe we een beeld 'inrichten'. Wordt er gewoon gericht en geschoten, dan staat het onderwerp uiteindelijk vaak in het midden van het plaatje. Dat geeft niet altijd het meest dynamische resultaat; probeer in het vervolg het hoofdobject wat meer uit het midden te halen.

Gulden snede

De pluizenbol is een uitzondering door het vierkante formaat. Toch komt compositie ook bij dergelijke foto’s kijken, waar het onderwerp ook gelijk het enige beeldobject is. Let erop hoe de guldensnede-regel gebruikt is om de plaats te bepalen waar de stengel het beeld binnenkomt.

Creatief fotograferen

Een oud kasteel kunnen we niet even oppakken en elders neerzetten, of iets verbouwen zodat het er beter uitziet. Dus is een vakantiekiekje een droge registratie geworden, recht van voren. Toch waren er legio mogelijkheden, door van standpunt te veranderen. Vroeger, toen diafilm nog duur was, zeiden de oude rotten: 'eerst een rondje lopen met het fototoestel in de tas'. Niet op z'n Japans uitstappen, rennen en klikken.

Standpunt

Dan is er ook nog het standpunt in verticale zin. Opa zakt misschien niet zo snel door zijn knieën voor een foto van een kleinkind, maar het is wel beter voor de foto. Kinderen en huisdieren kunnen het beste gekiekt worden vanuit hun eigen perspectief. Een hoekzoeker kan hierbij in het geval van een spiegelreflex een prima hulpmiddel zijn. Digitaal –bijvoorbeeld ZigView– dan wel optisch, het zoekerbeeld wordt omhoog ‘gekanteld’ zodat het zichtbaar is in een gemakkelijker positie.

Breedbeeld

Een uitzicht van de afgelopen zomervakantie kan in gedachten steeds mooier worden. Hoe jammer als dan blijkt dat op de foto een groot stuk vangrail het plaatje ontsiert. In het vervolg dus beter op de voor- en achtergrond letten. De achtergrond kan in PhotoShop eventueel nog wel vervaagd worden, maar storende objecten op de voorgrond weghalen is een tijdrovende en soms ondoenlijke zaak.

Portretformaat

In een tijd waarin ‘breedbeeld’ een modewoord is het misschien niet erg voor de hand liggend om de camera rechtop te houden. Toch komen sommige onderwerpen veel mooier uit wanneer het ‘portretformaat’ wordt gebruikt. De naam zegt het al: mensen lopen over het algemeen rechtop, dus komt een portretje van een mens vaak beter toch zijn recht wanneer het fototoestel gekanteld wordt. Maar ook een foto van een kasteel kan in staand formaat boeiender zijn.

Ogen

Vanouds is scherpte een punt waarop veel foto’s worden geselecteerd. ‘Oh, jammer dat die bewogen is zeg.’ Natuurlijk is een onbedoeld onscherpe plaat mislukt. Maar een beeld hoeft zeker niet overal scherp te zijn. Door geringe scherptediepte lukt dit ook maar zelden. In ieder geval is het belangrijk dat bij portretten –maar ook bij dierenplaatjes– de ogen scherp zijn. Steeds meer compactcamera’s worden uitgerust met een systeem dat zelf de gezichten detecteert en die probeert scherp te krijgen. Bij een camera zonder deze functie zal dit met de hand gedaan moeten worden. Dus richten op het gezicht, –liefst met één, vast scherpstelpunt in het midden– ontspanknop half indrukken en zo houden, compositie maken en doordrukken.

Flitser

Bij de evaluatie van zelfgeschoten plaatmateriaal komt vaak het flitsgebruik ter sprake. Waarom daar nou juist wel geflitst maar bij een ander donker plaatje niet. Veel wordt afgeschoven op de programma-automaat van de camera. Maar van het werk van de automaat leer je niet veel. Zeker bij flitsen geldt het dat fouten leerzaam zijn. Pas na het maken van beelden waarop een blank persoon een bijna zwart gezicht heeft of een aquarium compleet wit uitgeslagen is wordt de noodzaak van goed flitsen duidelijk.

Slow sync flitsfunctie

Maak ook bij portretjes buitenshuis in het vervolg gerust een opname met flits. Valt een nachtelijk portret voor een mooie skyline van een stad tegen, kijk eens of de camera een ‘slow sync’-flitsfunctie heeft en gebruik die voor het beter uitkomen van omgevingslicht. Wees wel beducht dat het flitsbereik van compactcamera’s beperkt is, tussen de 2 en 5 meter. Een nieuw jaar met vele nieuwe leermogelijkheden! En Clasina, gefeliciteerd.

Tekst en foto's: Wessel van Binsbergen.