Compactcamera’s lopen graag te koop met hun automatische stand. De fanatieke hobbyist loopt echter al snel tegen grenzen aan.


Het grote aandeel zwart brengt de lichtmeter in de war. Handmatig onderbelichten is nodig om de stenen weer donker te kleuren.

In situaties waar de scherpstelling nauw luistert, doet de fotograaf er goed aan het heft in eigen hand te nemen.

Let op in slechte lichtsituaties. De camera-automaat kiest graag een hogere lichtgevoeligheid, maar dit levert -zeker bij compacts- extra ruis op.

Compactcamera of spiegelreflex?

Automatische camera of zelf instellen

Het leven van een pasgeborene is overzichtelijk. Veel meer dan drinken, slapen en een verdwaalde lachstuip zit er niet in. Twee jaar later is het een heel ander verhaal. Hulpbehoevendheid maakt plaats voor een drang naar zelfstandigheid. .

Meningsverschillen met ouders worden op de spits gedreven. De insteek is duidelijk; de peuter acht zichzelf prima in staat om taken van de opvoeders over te nemen.

Ontwikkeling fotograaf

De carrière van de hobbyfotograaf maakt vaak een soortgelijke ontwikkeling door. Ga je een compactcamera kopen, dan zijn in de fotografie slechts twee knoppen van belang. De knop om het toestel aan of uit te zetten en de ontspanknop. Verder hoeft de beginner zich nergens over te bekommeren. “Richten en schieten” luidt het devies. Een simpel, volautomatisch cameraatje van rond de honderd euro lijkt een afdoend stuk gereedschap.

Megapixels heeft elke compactcamera genoeg en de functionaliteit breidt in rap tempo uit. Computertjes in de camera verwerken meer informatie in minder tijd. Hierdoor kunnen ze steeds beter situaties herkennen en “meedenken” met hun eigenaar. Goed voorbeeld is lachdetectie; de digitale camera knipt zelfstandig een plaat als de geportretteerde glimlacht. Enige wat de fotograaf moet doen is de camera inschakelen en op het onderwerp richten.

Wat doet de camera?

Een beginnende, leergierige fotoamateur zoekt continu naar verbeterpunten. Het kritisch bekijken van eigen werk is daarvoor een goed startpunt. Daarbij blijft de automatisch handelende camera niet buiten schot. De meeste foto’s die het ding aflevert zijn prachtig en technisch goed uitgevoerd. Toch bevat die ene foto wel erg veel ruis, een ander is te donker, een derde “verkeerd” scherpgesteld.

Maar het moet niet bij constateren blijven. De kunst is om een vinger achter de handelswijze van de camera-automaat te krijgen. Ondanks toenemende intelligentie kan toestel slechts gissen wat de eigenaar van hem verlangt. Juist de opgroeiende, creatieve fotograaf heeft nogal eens iets niet-standaards in zijn hoofd. Voor meer controle over het beeld zal hij vroeg of laat wat taken van de fotocamera moeten overnemen.

Automatische scherpstelling

Automatische scherpstelling behoort al tientallen jaren tot de basisuitrusting van een fotocamera. Toch is het hulpmiddel nog volop in ontwikkeling. Lange tijd was één centraal scherpstelpunt de maatstaf. Nu heeft de betere compactcamera soms wel negen plekken waarop het kan focussen. Hoe meer autofocus- of scherpstelpunten, des te groter de kans dat het toestel een onderwerp buiten het middelpunt opmerkt. Veel camera’s kunnen zelfs op bewegende onderwerpen scherpstellen en deze “vasthouden”, zolang ze binnen het bereik van de focuspunten vallen. Bij stilstaande voorwerpen kiest de camera-automaat een focuspunt, afhankelijk van de omstandigheden. Soms krijgt het dichtstbijzijnde onderwerp prioriteit, dan weer een onderwerp in de verte. In de afweging spelen vooral voorwerpsgrootte en -afstand een rol. Staat een fors object dichtbij, pontificaal in beeld, dan zullen de meeste toestellen dit als hoofdonderwerp zien.

Veel compactcamera's en instapreflexen beschikken daarnaast over gezichtsherkenning. Detecteert het toestel een gezicht, dan stelt het hier zonder meer op scherp. Autofocus werkt tegenwoordig snel en doeltreffend, maar de automaat kan er wel een andere mening op nahouden dan de fotograaf. Stel een uitzicht in de bergen voor; het dal vormt de grootste beeldvulling. Ook al staan op de voorgrond fotogenieke bloemen, de camera focust op de einder. Geen rare keuze, maar in dit geval wel de verkeerde. Kies voor handmatige selectie van een autofocuspunt om dergelijke misstanden te voorkomen. Bij actiefotografie of bewegende onderwerpen kan zo weer teruggeschakeld worden naar volautomatische scherpstelling.

Bij volwassenen komen de spreekwoordelijke kinderjaren weleens terug. De gepokt en gemazelde hobbyfotograaf vormt hier geen uitzondering op. Tussen alle techniekgekte is het heerlijk om enkel bezig te zijn met observeren en klikken. De camera doet het werk wel.

Belichtingscompensatie

Waarom is dat kinderportretje aan zee veel te donker? Voor het bepalen van een goede belichting deelt de camera het beeld op en bepaalt voor elk stukje de helderheid. De belichtingsautomaat probeert de gemiddelde helderheid vaak rond een bepaalde waarde te houden. Zeewater reflecteert veel licht en zou daarmee het gemiddelde te veel omhoog halen. Daarom maakt het toestel het geheel wat donkerder. Belichtingscompensatie biedt soelaas; dit verhoogt of verlaagt de streefwaarde van de camera, zodat het hele beeld lichter of juist donkerder wordt.

Lichtgevoeligheid

Bij weinig omgevingslicht besluit een autonoom fototoestel al snel tot een flits. Is dit ongewenst of ontoereikend, dan moet de camera met iets anders op de proppen komen. Vaak schroeven de toestellen de lichtgevoeligheid dan flink op (hogere ISO-waarde). Door de signalen uit de beeldsensor te versterken, volstaat een kortere sluitertijd. De altijd aanwezige ruis gaat echter ook een grotere rol spelen. Zeker bij erg kleine beeldsensors -zoals die van compactcamera’s- halen hoge ISO-waarden de beeldkwaliteit flink naar beneden. Kijk of de gevoeligheid handmatig in te stellen is. Laat het dan bij compactcamera's liever niet boven de ISO 200 komen.

Tekst en foto's: Wessel van Binsbergen.

Meer over dit onderwerp

Digitale camera
Digitale camera kopen - overzicht begrippen fotocamera

Fotocamera kopen
Camera kopen - tips beste digitale camera

Camera vergelijken
Camera lenzen vergelijken - kooptips voor digitale camera's

Fotograaf
Fotograaf - professionele fotografen in uw regio - fotostudio

Nikon
Nikon digitale camera's - overzicht van camera's van Nikon

Olympus
Olympus digitale camera's - camera's van Olympus

Panasonic
Panasonic digitale camera's - Panasonic

JVC
JVC digitale camera's - camera's van JVC

Samsung
Samsung digitale camera's - Samsung

Sony
Sony digitale camera's - Sony

Photokina foto beurs
Photokina foto beurs - fotografie event met belangrijke trends

Nikon Coolpix S1000PJ
Nikon Coolpix S1000PJ fotocamera review

Populaire cameras
Welke spiegelreflex camera's worden het meest gebruikt?

Spiegelreflex camera tips
Spiegelreflex camera tips

Canon
Canon digitale camera's - overzicht van camera's van Canon

Nikon P7700
Nikon P7700 - digitale camera review

S Spotmeting
Spotmeting - uitleg begrippen camera

Digitale camera instellen
Spiegelreflexcamera instellen - tips